دیباچه
به طور کلی جمهوری اسلامی ایران و اروپا )به ویژه اتحادیه اروپا( منافع اقتصادی و
سیاسی مشترک زیادی دارند. در این میان، روابط کشورمان با کشور رومانی بسیار حائز
اهمیت میباشد. روابط تاریخی همواره بین ملتهای دو کشور ایران و رومانی برقرار
بوده است. ایران از اولین کشورهایی بود که رومانی را شناسایی کرد و نخستین کشور
آسیایی بود که در سال 1902 با رومانی روابط دیپلماتیک برقرار کرد و از آن زمان تاکنون
همواره روابط سیاسی و اقتصادی بین دو کشور بر اساس چندین منافع مشترک و
متقابل برقرار بوده است. در ماه ژوئن سال 1403 ) 2024 (، یکصد و بیست و دومین
سالگرد تأسیس روابط دیپلماتیک میان ایران و رومانی جشن گرفته شد. رومانی در
میان کشورهای اروپایی با 103 موافقتنامه بیشترین موافقتنامه بینالمللی را با
جمهوری اسلامی ایران دارد که این گویای اهمیت روابط دو کشور میباشد. در طول
سالهای متمادی دو کشور به هم نزدیکتر شدهاند و در حوزههای گستردهای مانند
روابط اقتصادی، دانشگاهی و فرهنگی با یکدیگر همکاری داشتهاند. شهروندان
ایرانی و رومانیایی از هر فرصت موجودی برای همکاری، درک و همکاری متقابل بهره
میبرند. نزدیکی و موقعیت جغرافیایی و همچنین فرهنگی از جمله دلایل پیوندهای
فرهنگی و اقتصادی بین دو کشور بوده است.
رومانی با داشتن مساحت 238.391 کیلومتر مربع نهمین کشور اتحادیه اروپا از نظر
مساحت و با داشتن 9 میلیون جمعیت هفتمین کشور اتحادیه اروپا از نظر جمعیت ۱
است. پایتخت و بزرگترین شهر آن بخارست ششمین شهر بزرگ اتحادیه اروپا است.
8 راهنمای تجارت با رومانی
رومانی عضوی از اتحادیه اروپا و سازمان ناتو است و از اول ژانویه 2025 به عضویت
کامل در حوزه شنگن درآمده است. تولید ملی رومانی در سال 2023 ، 351 میلیارد دلار
بوده است. بر اساس برآوردها تولید ناخالص داخلی رومانی در سال 2024 ، 7/ 2درصد
افزایش خواهد یافت )از 1/ 2درصد در سال 2023 ( و این کشور را به سومین اقتصاد با
رشد سریع اتحادیه بعد از ایرلند و مالت تبدیل می کند. مصرف خصوصی، اگرچه
تحت تأثیر منفی تورم بالا قرار دارد، اما پیش بینی می شود که به دلیل افزایش حداقل
دستمزد، حقوق بازنشستگی و دستمزد بخش دولتی و همچنین تمدید سقف قیمت
انرژی تا سال 2025 رشد کند. رشد اقتصادی به طور گسترده در تمام بخش ها در رومانی
گسترش یافته است، بیشترین سهم در تشکیل تولید ناخالص داخلی به خدمات و
پس از آن صنعت، ساخت وساز و کشاورزی اختصاص دارد.
رومانی یکی از مقاصد سرمایه گذاری خارجی به شمار می رود و در تقاطع سه بازار
بسیار بزرگ اتحادیه اروپا، کشورهای مشترک المنافع ) CIS ( و منطقه غرب آسیا قرار
دارد. طبق داده های بانک مرکزی رومانی، بخش های اصلی جذب سرمایه گذاری
مستقیم خارجی شامل تولید، ساخت و ساز و معاملات املا ک، تجارت، واسطه گری
مالی و بیمه می شود. کشورهای اصلی سرمایه گذار در رومانی در سال 2023 ، آلمان،
اتریش، فرانسه، آمریکا و ایتالیا و هلند بوده اند.
حجم کل تجارت خارجی رومانی در سال 2023 بالغ بر 215 میلیارد یورو بوده
است که نسبت به سال 2022 میلادی ) 218 میلیارد یورو( تغییر زیادی نداشته است.
میزان کل حجم صادرات رومانی بالغ بر 93 میلیارد یورو بوده است. در این میان
آلمان همچنان با 23 درصد در صدر مقاصد صادرات رومانی قرار دارد. مهم ترین
کشورهایی که کالاهای رومانیایی به آن ها صادر می شود ایتالیا ) 10.8 درصد(، فرانسه
) 6.7 درصد(، مجارستان ) 5.0 (، لهستان ) 3.7 درصد(، بلغارستان ) 3.6 (، هلند ) 3.5 (
هستند. میزان حجم واردات رومانی برابر با 122 میلیارد یورو بوده است. مهم ترین
کشورهای صادر کننده کالا به رومانی در سال 2023 پس از آلمان ) 19.8 درصد( به
ترتیب کشورهای ایتالیا ) 10.1 درصد(، مجارستان ) 7.3 درصد(، فرانسه ) 6 درصد(،
دچهبا ی
9
بلغارستان ) 3.9 %(، لهستان ) 3.8 درصد(، هلند ) 3.5 درصد(، اسپانیا ) 3.1 درصد(
بودند. بیش از 70 درصد هم صادرات و هم واردات رومانی با کشورهای اروپایی انجام
شدهاند.
از زمان سقوط نظام کمونیسم در سال 1989 ، رومانی دستخوش توسعه اقتصادی
شده است. این کشور اصلاحات اقتصادی، جذب سرمایهگذاری خارجی و رشد در
بخشهای کلیدی را تجربه کرده است. رومانی طی سالها با دورههایی با نرخ رشد
تولید ناخالص داخلی بالا، رشد اقتصادی قوی را تجربه کرده است. این رشد ناشی از
مصرف داخلی، صنایع صادرات محور و افزایش سرمایهگذاری در بخشهایی مانند
تولید، خدمات و کشاورزی بوده است. رومانی دارای بخش تولید قوی است، بهویژه
در صنایعی مانند خودروسازی، الکترونیک، ماشینآلات و نساجی. شرکتهای
خارجی در تاسیسات تولیدی سرمایهگذاری کردهاند و به رشد صادرات و ایجاد
اشتغال کمک کردهاند. همچنین بخش خدمات شاهد گسترش قابل توجهی از
جمله حوزههایی مانند توسعه فناوری اطلاعات و نرمافزار ، امور مالی، گردشگری و
برونسپاری فرآیندهای تجاری بوده است. نیروی کار بسیار ماهر و هزینههای رقابتی
رومانی باعث جذب شرکتهای بینالمللی برای ایجاد مراکز خدماتی در این کشور
شده است.
رومانی دارای بخش کشاورزی غنی، با زمینهای حاصلخیز و شرایط آب و هوایی
مطلوب است. این کشور تولید کننده عمده غلات، میوهها، سبزیجات و محصولات
دامی است. نوسازی کشاورزی و سرمایهگذاری در تجارت کشاورزی بیشتر به
توسعه این بخش کمک کرده است. این کشور دارای منابع انرژی متنوعی از جمله
زغالسنگ، نفت، گاز طبیعی و انرژیهای تجدیدپذیر است. رومانی در حال حاضر
یکی از پویاترین بازارهای بزرگ در اروپا است.
با توجه به مجموعه عوامل، بهنظر میرسد رومانی میتواند به عنوان یکی از
دروازههای ایران برای ورود به اتحادیه اروپا در نظر گرفته شود. ایران، نه تنها بازار
مناسب برای کالاها و محصولات رومانیایی است، بلکه با داشتن جمعیتی بالغ بر
10 راهنمای تجارت با رومانی
۸۸ میلیون می تواند یک مسیر مناسب برای دستیابی به بازار کشورهای همسایه
و آسیای میانه برای شرکای تجاری رومانیایی در نظر گرفته شوند. آمار تجاری دو
کشور ، اهمیت ارتباط کسب و کارها در دو کشور ایران و رومانی را به این شرایط نشان
می دهد. حجم تجارت بین دو کشور از ۹۲ میلیون دلار در ۲۰۲۰ به ۴۸۷ میلیون دلار در
۲۰۲۱ رسید. این رقم در ۲۰۲۲ به ۳۲۰ میلیون دلار و در سال ۲۰۲۳ به ۲۶۲ میلیون دلار کمی
رسیده است. صادرات ایران به رومانی گستره زیادی از کالاها مانند پلاستیک، مواد
معدنی، انواع فرآورده های نفتی و محصولات شیمیایی و موارد دیگر مانند شیشه،
سنگ، میوه های خوراکی، خشکبار ، میوه خشک، مواد مربوط به نساجی، فرش و
قالیچه را در بر می گیرد.
همچنین باید اشاره کرد که رومانی از ژانویه 2025 به طور کامل به عضویت در
منطقه شنگن درآمده است و از ابتدای سال 2025 ، دارندگان روادید شنگن اروپایی
از رومانی نیازی به دریافت روادید برای ورود به سایر کشورهای عضو را ندارند. این
خود فرصت مناسبی است برای تجار و فعالان اقتصادی در ایران که با بازار رومانی
که بیش از پیش در اقتصاد اروپا در هم آمیخته شده است، مناسبات تجاری داشته
باشند و از فرصته ای اقتصادی بهره مند شوند. در واقع رومانی می تواند به عنوان یکی
از کانون های تجاری محصولات ایرانی و یا دروازه تجارت از طریق شرق به اروپا به
غرب اروپا محسوب شود.
امید است روابط موفقیت آمیز بین دو کشور در حوزه همکاری های اقتصادی
ادامه داشته باشد و دو کشور از فرصت های شناخته شده و بالقوه در حال رشد
شناسایی و استفاده کرده و تجارت خود را تنوع بخشیده و راه های جدید را انتخاب
و تبادلات مختلف خود را ادامه دهند. بدین وسیله این دو کشور می توانند همکاری
ماندگار و پایداری را که مردم دو کشور از اقتصاد آنها منتفع شوند، ایجاد نمایند.
سفارت جمهوری اسلامی ایران در رومانی، همواره در تلاش بوده که فرصت های
اقتصادی موجود در رومانی را به فعالان اقتصادی ایرانی معرفی نماید. بیشتر داده های
اقتصادی برای شناخت از اقتصاد رومانی شامل معرفی اقتصاد، حجم تجارت، معرفی
دچهبا ی
11
فرصتهای اقتصادی مانند نمایشگاهها، همایشهای مرتبط و مناقصات اقتصادی
از طریق این سفارت برای تغذیه تارنمای معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه 1
ارسال و بارگزاری میشوند. با این حال، با تدوین کتاب حاضر ، تلاش گردید که در
قالب یک مجموعه واحد اطلاعات اقتصادی کشور رومانی و فرصتهای موجود به
صورت کلی در اختیار جامعه ایرانی قرار گیرد. بدیهی است این مجموعه بر اساس
دادههای عمومی و به منظور اطلاع رسانی کلی از فرصتها و ظرفیتهای اقتصادی
کشور رومانی تنظیم گردیده است و فعالان اقتصادی در شناخت فرصتهای
اقتصادی و تجاری و همچنین انجام مراودات با همتایان رومانیایی نیازمند انجام
بررسی مراقبت مقتضی حرفه ای میباشند و مسئولیتی از قبل اطلاعات و محتوای
این کتاب متوجه سفارت جمهوری اسلامی ایران در بخارست نخواهد بود. امیدواریم
این مجموعه بتواند در شناخت هرچه بیشتر از اقتصاد و فرصتهای اقتصادی در
رومانی برای فعالان اقتصادی ایرانی مثمر ثمر واقع شود و درک نسبی از شرایط وکلیات
در رومانی را برای علاقمندان به ورود به این بازار مطلوب فراهم نماید.
در پایان از زحمات کلیه عزیزانی که در تدوین و نشر این کتاب مشارکت
داشتهاند، از جمله همکاران گرامی در سفارت جمهوری اسلامی ایران در بخارست و
وزارت امورخارجه، مسئولین سازمان توسعه تجارت وزارت صنعت، معدن و تجارت
و شرکت چاپ و نشر بازرگانی سپاسگزاری و قدردانی به عمل میآید.
دیماه 1403
سید حسین سادات میدانی
سفیر جمهوری اسلامی ایران در رومانی